فقر بازنشستگان در اروپا

براساس داده‌های سازمان همکاری و توسعه اقتصادی‌(OECD)، در اغلب کشورهای اروپایی، درآمد میانگین افراد بالای ۶۵ سال کمتر از میانگین کل جمعیت است؛ در برخی موارد، این درآمد حتی به کمتر از ۸۰ درصد میانگین ملی می‌رسد. این شکاف درآمدی به شکل قابل‌توجهی در نرخ بالای فقر میان سالمندان بازتاب یافته است.

در سال ۲۰۲۲، نرخ فقر سالمندان در میان ۳۰ کشور اروپایی از ۳.۱ درصد در ایسلند تا ۳۷.۴ درصد در استونی متغیر بوده است. پس از استونی، لتونی با ۳۳ درصد، کرواسی با ۲۸.۵ درصد و لیتوانی با ۲۴.۶ درصد بالاترین نرخ‌های فقر را داشته‌اند. در مقابل، کشورهای شمال اروپا مانند نروژ، دانمارک و فنلاند با نرخ‌هایی زیر ۶ درصد، عملکرد بهتری داشته‌اند.

در میان پنج اقتصاد بزرگ اروپا، بریتانیا بالاترین نرخ فقر سالمندان را با ۱۴.۹ درصد دارد، در حالی که فرانسه با نرخ ۶ درصد در جایگاه پایین‌تری قرار دارد.

با وجود نرخ فقر بالای ۱۴.۱ درصدی سالمندان در آلمان، نسبت درآمد افراد بالای ۶۵ سال نسبت به متوسط درآمد کل جمعیت همچنان به ۹۰ درصد می‌رسد. این در حالی است که در سوئیس، با وجود نظام رفاه قوی، این نسبت تنها ۷۹.۴ درصد است.

اندرو ریلی، تحلیل‌گر بازنشستگی درOECD، می‌گوید: «پرداخت‌های پایین بازنشستگی، عامل اصلی فقر سالمندان هستند. حتی با سابقه‌های کاری طولانی، میزان دریافتی در کشورهایی چون استونی، ژاپن، کره جنوبی، لتونی و لیتوانی پایین است.» او تأکید می‌کند که نبود حمایت‌های حداقلی و مستمری‌های مرتبط با درآمد، در کشورهای بالتیک از عوامل مهم نرخ بالای فقر است.

تجربه کشورهای شمال اروپا نشان می‌دهد که وجود نظام‌های جامع بازنشستگی و حمایت‌های دولتی هدفمند می‌تواند فقر سالمندان را کاهش دهد. در مقابل، در کشورهای شرق اروپا و بالتیک، ضعف در نظام‌های تأمین اجتماعی منجر به آسیب‌پذیری بیشتر سالمندان شده است. با توجه به روند پیری جمعیت در اروپا، تقویت درآمد سالمندان و کاهش شکاف میان نسل‌ها از مهم‌ترین چالش‌های سیاست‌گذاری در دهه آینده خواهد بود.