فوت ۲۰ درصد مبتلایان شکستگی لگن، در سال اول آسیب دیدگی
مدیرکل دفتر مدیریت بیماریهای غیرواگیر وزارت بهداشت، با اشاره به آغاز هفته ملی سلامت استخوان و عضلات گفت: در تقویم جهانی، روز ۲۸ مهرماه مصادف با ۲۰ اکتبر، بهعنوان روز جهانی پوکی استخوان شناخته میشود و به همین مناسبت، از چند سال گذشته این روز را در قالب یک هفته، تحت عنوان پویش ملی سلامت استخوان و عضلات برگزار میکنیم.
جعفر جندقی، مدیرکل دفتر مدیریت بیماریهای غیرواگیر وزارت بهداشت، افزود: برنامههای هفته سلامت استخوان از ۲۶ مهر تا دوم آبان اجرا میشود و محور اصلی آن آموزش، اطلاعرسانی و ترویج سبک زندگی سالم برای حفظ سلامت استخوانهاست. ما تلاش میکنیم مردم را نسبت به اهمیت این موضوع آگاه کنیم تا بتوانیم هم از بروز بیماری پیشگیری کنیم و هم روند ابتلا را در سنین بالاتر کند سازیم.
وی با بیان اینکه پوکی استخوان بیماریای خاموش و بدون علامت است، اظهار کرد: معمولاً افراد زمانی متوجه بیماری خود میشوند که دچار شکستگی میشوند. در این مرحله، معماری و مواد معدنی استخوان کاهش یافته و استخوانها شکننده شدهاند. شکستگیهای ناشی از پوکی استخوان اغلب در نواحی حیاتی بدن مانند ستون مهرهها، لگن و استخوان ران رخ میدهد که نقش اصلی در تعادل و استحکام بدن دارند.
مدیرکل دفتر مدیریت بیماریهای غیرواگیر وزارت بهداشت، در توضیح گفت: بعضی از این شکستگیها ممکن است حتی بدون ضربه مشخصی ایجاد شوند؛ مثلاً با یک عطسه یا سرفه ساده. بسیاری از بیماران سالها با دردهای مزمن یا کمردرد مبهم زندگی میکنند، بدون آنکه بدانند دچار شکستگی مهره شدهاند. در مراحل پیشرفتهتر، کوتاه شدن قد، خمیدگی قامت و محدودیت حرکت بروز میکند که کیفیت زندگی را بهشدت کاهش میدهد.
جندقی با اشاره به اهمیت پیشگیری از شکستگی لگن گفت: شکستگی لگن یکی از جدیترین پیامدهای پوکی استخوان است و آغاز فرآیند ناتوانی یا زمینگیری در سالمندان محسوب میشود. حدود ۲۰ درصد از مبتلایان، در سال اول پس از شکستگی فوت میکنند و نیمی از بازماندگان دیگر هرگز به زندگی عادی برنمیگردند. این افراد معمولاً نیازمند مراقبت دائمی خانواده یا خدمات حمایتی هستند و بار اقتصادی و اجتماعی زیادی به نظام سلامت تحمیل میکنند.
وی در ارائه راهکارهای پیشگیری گفت: برای جلوگیری از شکستگیها باید دو عامل را مدنظر قرار دهیم؛ نخست ایمنسازی محیط زندگی سالمندان و دوم تقویت استخوانها و عضلات. سالمندان بهدلیل کاهش تعادل و ضعف عضلات، بیشتر در معرض زمینخوردگی قرار دارند. باید محیط منزلشان روشن، بدون سیم و مانع و ایمن باشد و در عین حال، دید و شنواییشان بهطور منظم بررسی شود تا بتوانند تعادل خود را حفظ کنند.
او ادامه داد: در کنار ایمنی محیط، حفظ استحکام استخوانها اهمیت زیادی دارد. هرچه پیشگیری و تشخیص زودتر انجام شود، احتمال شکستگی کمتر خواهد بود. فعالیت بدنی منظم، تغذیه مناسب و پرهیز از رفتارهای پرخطر در این زمینه نقش کلیدی دارد.
جندقی درباره وضعیت شیوع پوکی استخوان در کشور گفت: آمارهای ما مربوط به افراد بالای ۵۰ سال است. بر اساس دادههای ملی، از هر دو زن بالای ۵۰ سال، یک نفر به پوکی استخوان مبتلاست و در مجموع حدود ۳۰ درصد زنان بالای ۵۰ سال دچار پوکی استخوان هستند. همچنین درصد قابل توجهی از مردان در سنین بالای ۵۰ تا ۷۰ سالگی نیز در معرض این بیماری قرار دارند. بهطور کلی، پوکی استخوان در زنان شایعتر و زودتر بروز میکند که علت آن تغییرات هورمونی دوران یائسگی است.
وی افزود: اگرچه بخشی از عوامل پوکی استخوان مانند ژنتیک، نژاد و جنس قابل تغییر نیست، اما با اصلاح سبک زندگی میتوان تا حد زیادی روند بیماری را به تأخیر انداخت. سیگار، الکل، کمتحرکی و تغذیه نامناسب از مهمترین عوامل قابل پیشگیری هستند.
مدیرکل دفتر مدیریت بیماریهای غیرواگیر وزارت بهداشت با تأکید بر نقش تغذیه در سلامت استخوانها اظهار داشت: بدن برای ساخت و حفظ استخوان به مقادیر کافی کلسیم و ویتامین D نیاز دارد. دریافت این دو ماده از طریق تغذیه متعادل و قرار گرفتن در معرض نور خورشید ضروری است. علاوه بر آن، فعالیتهای بدنی نظیر پیادهروی تند، نشستن و برخاستن از صندلی یا تمرینات ساده فشار به دیوار، از جمله ورزشهایی هستند که با وارد کردن فشار ملایم به استخوان، موجب تقویت و بازسازی آن میشوند.
به گزارش وبدا، جندقی گفت: در کنار این فعالیتها، انجام تمرینات تعادلی نیز اهمیت دارد. تمرینهایی مانند راه رفتن به عقب، تغییر جهتهای کنترلشده یا حرکات ساده دست و پا، باعث تقویت عضلات تعادلی و کاهش خطر زمینخوردگی میشود.
