میلیون‌ها قربانی، نتیجه بی‌عملی در مقابله با تغییر اقلیم

بی‌عملی در مقابله با تغییر اقلیم، همچنان جان میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تهدید می‌کند. طبق گزارش جدید نشریه لنست با نام «شمارش معکوس لنست» Lancet Countdown که به‌تازگی منتشر شد، تغییر اقلیم به بحرانی جدی برای سلامت بشر تبدیل شده است. این گزارش که با همکاری «سازمان جهانی بهداشت» (WHO) و سایر شرکای جهانی تهیه شده است، هشدار می‌دهد که افزایش دما، خشکسالی‌ها و آتش‌سوزی‌ها در حال به بار آوردن پیامدهای فاجعه‌بار برای سلامتی و زندگی انسان‌ها است.

بر اساس گزارش «شمارش معکوس لنست ۲۰۲۵»، از میان ۲۰ شاخص اصلی تهدیدات بهداشتی، ۱۲ مورد به سطوح بی‌سابقه‌ای رسیده‌اند؛ سطوحی بی‌سابقه‌ که نشان‌دهنده نقش بی‌عملی دربرابر تغییر اقلیم و هزینه‌هایی است که برای زندگی انسان‌ها به‌بار می‌آورد. از جمله مهم‌ترین یافته‌ها می‌توان به افزایش ۲۳ درصدی مرگ‌ومیرهای ناشی از گرما از دهه ۱۹۹۰ اشاره کرد. به‌طور میانگین در سال ۲۰۲۴، ۵۴۶هزار نفر به دلیل گرما جان خود را از دست داده‌اند. همچنین در سال ۲۰۲۳ در نتیجه گرما، خشکسالی‌ها و موج‌های حرارتی، بیش از ۱۲۴ میلیون نفر با مشکل شدید یا متوسط امنیت غذایی مواجه شدند.

مشکلات اقتصادی

آثار اقتصادی تغییر اقلیم نیز به شدت در حال نمایان شدن است. در سال ۲۰۲۴، به دلیل گرمای شدید ۶۴۰ میلیارد ساعت کاری از دست رفته است که معادل ۱.۰۹ تریلیون دلار ضرر اقتصادی است. در همین سال هزینه‌های ناشی از مرگ‌ومیرهای گرمایی در میان افراد مسن هم به ۲۶۱ میلیارد دلار رسید. این ارقام نشان می‌دهد که بی‌عملی در برابر تغییر اقلیم نه‌تنها جان انسان‌ها بلکه اقتصادهای جهانی را نیز تهدید می‌کند.

یکی از نکات نگران‌کننده این گزارش، افزایش یارانه‌های سوخت فسیلی در مقابل حمایت‌های مالی برای مبارزه با تغییر اقلیم است. در سال ۲۰۲۳، دولت‌ها ۹۵۶ میلیارد دلار برای یارانه‌های سوخت‌های فسیلی هزینه کرده‌اند که سه برابر بیشتر از کل میزان کمک‌های مالی است به کشورهای آسیب‌پذیر از تغییر اقلیم است. جالب‌تر اینکه ۱۵ کشور بیشتر از بودجه کل بهداشتی خود را صرف یارانه‌های سوخت فسیلی کرده‌اند.

مزایای اقدامات اقلیمی به نفع سلامت

این گزارش همچنین نشان می‌دهد اقداماتی که تاکنون برای تغییر اقلیم انجام شده، مزایای قابل توجهی برای سلامت عمومی داشته است. از ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۲، حدود ۱۶۰ هزار مرگ‌ومیر زودرس به دلیل کاهش آلودگی هوا ناشی از سوخت‌های فسیلی متوقف شده است. همچنین، تولید انرژی‌های تجدیدپذیر به رکورد ۱۲ درصد از کل تولید برق جهانی رسید و ۱۶ میلیون شغل جدید در این حوزه ایجاد شد.

دکتر «مارینا رومنلو»، مدیر اجرایی «شمارش معکوس لنست» معتقد است: «ما هم‌اکنون راه‌حل‌های لازم برای جلوگیری از فاجعه اقلیمی را در اختیار داریم و جوامع محلی و دولت‌ها در حال انجام اقداماتی هستند که تاثیرات مثبت در سلامت دارد. رشد انرژی‌های پاک و سازگاری با تغییر اقلیم در شهرها، نمونه‌هایی از این پیشرفت‌ها است. باید به این روند ادامه داد و از آن حمایت کرد.»

آینده و الزامات سیاست‌گذاری

روند تغییر اقلیم و تاثیرات آن بر سلامت، دولت‌ها را تحت فشار قرار داده است تا اقدامات جدی‌تری در جهت کاهش اثرات منفی آن اتخاذ کنند. در این میان «سازمان بهداشت جهانی» و شرکای آن در سراسر جهان بر لزوم قرار گرفتن سلامت انسان‌ها در مرکز توجهات اقلیمی تاکید دارند. این گزارش پیش از برگزاری کنفرانس COP30 در برزیل، اهمیت گنجاندن سیاست‌ها و سرمایه‌گذاری‌های مرتبط با سلامت در طرح‌های اقلیمی را برجسته می‌کند.

در حالی که برخی دولت‌ها به‌دلیل مشکلات اقتصادی، روند تعهدات اقلیمی خود را کند کرده‌اند، گزارش اخیر «شمارش معکوس لنست» نشان می‌دهد که سیستم‌های بهداشتی، جوامع و شهرها در خط مقدم مبارزه با تغییر اقلیم قرار دارند. ۵۸ درصد از کشورهای عضو «سازمان بهداشت جهانی» ارزیابی‌های آسیب‌پذیری سلامت را انجام داده‌اند و ۶۰ درصد آن‌ها نقشه‌های ملی سازگاری با تغییر اقلیم را تکمیل کرده‌اند.

در مجموع تغییر اقلیم نه‌تنها به تهدیدی جدی برای سلامت انسان‌ها تبدیل شده بلکه آثار اقتصادی و اجتماعی آن نیز گسترده است. با توجه به این که امروزه اقدامات بسیاری برای مقابله با تغییر اقلیم صورت گرفته، باید این روند با شتاب بیشتری ادامه یابد تا از بروز فاجعه‌های بیشتر جلوگیری شود. «سازمان بهداشت جهانی» و شرکای آن تأکید دارند که اقدام سریع در زمینه کاهش آلودگی، سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر و حفظ سیستم‌های بهداشتی برای آینده‌ای سالم‌تر امری ضروری است.